พฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับการสืบพันธุ์

    การสืบพันธุ์ หากพูดถึงประโยคนี้คงต้องยอมรับว่าสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลกใบนี้ สามารถดำรงเผ่าพันธุ์อยู่ได้ด้วยการสืบพันธุ์ นั่นทำให้สิ่งมีชีวิตนั้นจะต้องมีการสืบพันธุ์ เพื่อเพิ่มจำนวน และทดแทนสิ่งมีชีวิตรุ่นก่อนที่ตายไป ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์ หรือสัตว์ ล้วนต้องมีการสืบพันธุ์เพื่อดำรงเผาพันธุ์ของตัวเองไว้ ซึ่งแต่ละสิ่งมีชีวิตมีรูปแบบวิธีที่แตกต่างกันไป ยิ่งเป็นสัตว์ที่มีวิวัฒนาการสูงก็จะยิ่งมีความซับซ้อนมากขึ้นตามไปด้วย

​

สุนัข       

     สุนัขมีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ (sexual reproductive) เกิดขึ้นจากการปฏิสนธิของเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ ที่เรียกว่า อสุจิ กับเซลล์สืบพันธุ์ของสุนัขเพศเมีย เรียกว่า ไข่  การผสมพันธุ์ของสุนัขความจริงแล้วเกิดขึ้นได้เพียงไม่กี่วันในช่วงวงรอบของการเป็นสัดเท่านั้น ระยะเวลาที่สุนัขเพศเมียจะยอมรับการผสมแท้จริงจะอยู่ในช่วงของ ระยะเอสตรัส มีระยะเวลาเฉลี่ยเพียงแค่ 5-7 วัน (บางตัวอาจแค่เพียง 1-2 วันเท่านั้น) และจะไม่ใช่ช่วงที่สุนัขเพศเมียมีเลือดออกมาจากอวัยวะเพศแบบที่หลายๆ คนเข้าใจผิดเพราะช่วงที่มีเลือดออกมานี้ เราเรียกว่า ระยะโปรเอสตรัส ซึ่งเป็นช่วงก่อนหน้าการเป็นสัด ในช่วงของระยะการเป็นสัดนี้เอง พฤติกรรมของสุนัขเพศเมียจะมีลักษณะเด่นชัดเลยก็คือ "จะยืนนิ่งให้ตัวผู้ขึ้นขี่" มีการเบี่ยงหางไปทางด้านข้าง เพื่อยอมรับการผสมพันธุ์ ส่วนตัวผู้ก็จะแวะเวียนเข้าหาตัวเมียมากขึ้น แต่โดยธรรมชาติแล้ว สุนัขตัวเมียก็จะยอมรับการผสมกับสุนัขตัวผู้แค่เพียงบางตัวเท่านั้น

​

พฤติกรรมการผสมพันธุ์ในสุนัขนั้น มีขั้นตอนที่ค่อนข้างละเอียดมากถึง 6 ขั้นตอน

​

1. Mounting : การที่สุนัขเพศผู้ขึ้นคร่อม โดยใช้ขาหน้ากอดรัดบริเวณเอวของสุนัขเพศเมีย พร้อมกับเริ่มดันอวัยวะเพศเข้าไป

2. Thrusting : การเคลื่อนไหวสะโพกถี่มากขึ้นเพื่อให้อวัยวะเพศเข้าสู่ด้านในสุดได้ลึกมากขึ้น ต่อมาอวัยวะเพศผู้จะขยายเต็มที่โดยเฉพาะในส่วนที่เรียกว่า bulbus glandis ทำให้เกิดการติดของอวัยวะเพศผู้ในช่องคลอด

3. Erection : การเริ่มต้นหลั่งน้ำเชื้อส่วนแรกออกมา ซึ่งมีลักษณะเหลวใส ไม่มีตัวอสุจิ 

4. ejection and rotation : อวัยวะเพศผู้จะขยายตัวเต็มที่และมีการหลั่งน้ำเชื้อที่มีตัวอสุจิออกมาในขณะที่กล้ามเนื้อช่องคลอดของสุนัขเพศเมียก็มีการหดตัวทำให้เกิดการล็อคติดกัน 

5. tie : ตามมาด้วยการที่สุนัขเพศผู้พลิกตัวลงจากหลังตัวเมีย กลับมายืนในท่าหันหลังชนกัน โดยมีการยกขาหลังข้างหนึ่งข้ามหลังของตัวเมียอย่างรวดเร็ว สุนัขทั้งคู่จะอยู่ท่านี้ต่อไปอีกนานประมาณ 5-45 นาที 

6. Break of the tie : ช่วงนี้มีจะการหลั่งแค่ prostatic fluid ออกมาเท่านั้น ซึ่งถูกผลิตมาจากต่อมลูกหมาก

 

สิ่งที่ห้ามทำเด็ดขาดเมื่อเห็นน้องหมากำลังสืบพันธุ์!!!

• ห้ามแยกน้องหมาที่กำลังหันหลังตัวติดกัน เพราะจะทำให้สุนัขทั้งคู่ได้รับบาดเจ็บรุนแรงได้ และอาจถูกกัดได้

• ห้ามแยกน้องหมาด้วยการเอาน้ำร้อนสาด หรือใช้ของแข็งตี เพราะจะทำให้เกิดอันตรายได้จากการที่อวัยวะเพศล็อคติดกัน

• ห้ามจุดพลุหรือประทัดใส่ขณะน้องหมาตัวติดกัน เพราะการทำให้น้องหมาตกใจและดึงตัวออกจากกันในขณะที่อวัยวะเพศของพวกเขายังล็อคติดกันอยู่จะทำให้เกิดอันตรายรุนแรง

 

แมว

    แมวเป็นสัตว์ที่สืบพันธุ์ได้ตั้งแต่อายุ 5-6 เดือนและมีลูกของตัวเองครั้งแรกเมื่อ 7-8 เดือน วงจรการสืบพันธุ์เมื่อเข้าสู่วัยแรกรุ่นในกรณีของแมวมักจะอยู่ที่ 6 เดือน และในตัวผู้จะช้ากว่าเล็กน้อย  แต่ถึงอย่างนั้นสิ่งนี้ จะขึ้นอยู่กับเชื้อชาติ น้ำหนักตัว อาหาร และสภาพอากาศ สุขภาพ ในขณะที่เป็นสัดแมวตัวเมียจะแสดงพฤติกรรมร้องหง่าวๆ กลิ้งตัวไปมาด้านข้าง สลับกับการยกก้นขึ้น พร้อมกับเบี่ยงหาง ไปทางด้านข้าง ร้องเรียกตัวผู้ตลอดเวลา แมวตัวผู้จะเข้ามาหาตัวเมีย ดมส่วนท้ายของร่างกาย อาจเดินวนรอบๆ ด้วยความสนใจส่งเสียงร้องตอบตัวเมีย แมวตัวเมียอาจจะแสดงพฤติกรรมต่อต้านแมวตัวผู้อยู่บ้าง ในช่วงแรกอาจขู่ แต่สักครู่จะยอมให้ตัวผู้เข้าใกล้ จากนั้นตัวผู้จะเข้าหาแมวตัวเมีย แล้วกัดหนังบริเวณต้นคอ ไว้ด้วยฟัน ขึ้นขี่ตัวเมียที่แสดงการงอหลังรับ ยกก้นขึ้น เบี่ยงหางไปด้านข้าง เมื่ออวัยวะเพศผู้สอดใส่เข้าไป ในช่องคลอด จะเป็นการกระตุ้นที่สำคัญต่อสรีระวิทยา โดยทำให้เกิดการตกไข่จากรังไข่ เป็นการรับประกันว่าตัวเมียนั้น มีโอกาสตั้งท้องแน่นอน ช่วงเวลาตั้งแต่การกัดคอ คือการผสมจริง กินเวลา ประมาณ 10 นาที แมวทำการผสมพันธุ์ในความถี่เฉลี่ยชั่วโมงละ 1 ครั้ง ในช่วง 36 ชั่วโมงที่เป็นช่วงการผสมพันธุ์ หากมีแมวตัวผู้มากกว่า 1 ตัว ตัวเมียอาจถูกตัวผู้มากกว่า 1 ตัวผสม ดังนั้นลูกครอกเดียวกัน อาจเกิดจากคนละพ่อได้ ในช่วงที่แมวเป็นสัดนั่นเอง

 

การสืบพันธุ์ของแมวมี 4 ขั้นตอน

​

1. โปรเอสโตร : ใช้เวลาประมาณ 3 วัน อาการ คือ ช่องคลอดอักเสบมีอาการแหวะเล็กน้อยเป็นที่รักใคร่มากกว่าปกติ

2. เอสโตร : เป็นเวลา 4-6 วัน แต่อาจอยู่ได้ถึง 15 วันหากไม่ได้ผสมพันธุ์ ในระยะนี้ก็จะร้องเสียงดัง

3. Metaestro : แมวตัวเมียจะปฏิเสธการสืบพันธุ์กับแมวตัวผู้ และถ้าท้องแมวก็จะกินเยะขึ้น

4. Anestrus : เป็นการกลับสู่ภาวะปกติหากไม่ได้ตั้งครรภ์ หรืออาจเป็นจุดเริ่มต้นของการตั้งครรภ์